GENEL ÖZELLİKLERİ
Polietilen kroslink (PEX) borular sıcak su ve soğuk su hatlarında kullanılabilmektedirler. Polietilen hammaddeden imal edilen borular, normal yapıları ile sıcak akışkanlara dayanım göstermezler. Zincir yapıları kroslink yapıya dönüştürüldükleri durumda ise çok yüksek sıcaklık dayanımı özelliğine kavuşurlar. Yapıları artık tekrar kullanılabilen termoplastik yapıdan geri dönüşümü olmayan termoset yapıya dönüşmüş olur.
PEX boruların dört tipi vardır. PEX-a peroksit yöntemi, PEX-b Silan yöntemi, PEX-c Işınlama yöntemi ve PEX-d azot yöntemi ile elde edilenler. Bu tipler arasında fark sadece; standardın talep ettiği kroslink oranıdır. Mekanik olarak bu farklılıklar, aynı mukavemeti sağlamak adına tespit edilmiştir.
PEX-a ilk üretim yöntemi olup zor bir prosestir. Yeni yatırımda tercih edilmemektedir.
PEX-b silan metodudur. Zincirler arasındaki ajan molekülleri yerleştirilir ve bu ajanlar buhar kürü uygulamasında farklı zincirler ile Karbon bağları yaparlar. Proses tüm aşamaları ile firma içerisinde tamamlandığı için en çok tercih yöntemdir. Sıcak su hatlarında kullanım esnasında kroslink olmaya devam eder.
PEX-c ışınlama metodudur. Işınlar ile Karbon atomlarından Hidrojen atomları kopartılır ve diğer zincirdeki hidrojen ile bağlanması neticesinde zincirler bir birine çapraz bağlanmış olur. Işınlama işlemleri üretim dışarısındaki başka yerlerde olduğundan nakliye maliyetleri ekstradan ürün fiyatını arttırmaktadır. Gama ışını ve elektron bombardımanı olmak üzere iki farklı ışınlama yöntemi vardır. Işınlama dozu iyi ayarlanamadığında zincirler zarar görebilmektedir. Ürün renk değiştirmekte ve sertleşmektedir. Gama ışını bakterileri öldürdüğünden ürün strelize olmaktadır. Bu özelliği sayesinde sıhhi tesisat hatlarında da tercih edilmektedir.
PEX-d azot yöntemi ile elde edilmektedir. Rekabet şartlarında üstünlük sağlayamadığından pazarda bulunmamaktadır.
PEX boruların termoset olması ile kaynak kabiliyetleri ortadan kalkmaktadır. Birleştirme için metal bağlantı elemanlarından istifade edilmektedir. Metal bağlantı elemanları ilave ekipman gerektirmeyen yüzüklü rekor tipinde olmaktadır. Rekorun anahtar ile sıkıştırılması esnasında boru dışına geçirilen yüzük rekorun konik yapısı ile boruyu sıkıştırarak sızdırmazlığı sağlamaktadır. Avrupa ilave olarak yüzüklü sistemi de kullanmaktadır. Bu yöntem için elektrikli sıkma aleti yatırımı gerekmektedir. Ancak rekorlu sisteme olan bir üstünlüğü söz konusu değildir.
ÜRETİM ÖZELLİKLERİ
PEX boruları ekstrüder üretim hatlarında üretilmektedir. Ürünler 160 m kangallar halinde paketlenmektedir. PEX-b tipi kangallar halinde buhar tanklarına konulur ve 10 saat kür uygulanır. Zincir yapılarında %65 kroslink değerine ulaşılır. Bu değere ulaşan ürün sevk edilir.Metal bağlantı parçaları ise şirket bünyesinde tasarlanır ve yan sanayide ürettirilir.
ÜSTÜNLÜKLERİ
- Dizayn PEX-B Plus Boru, 95 °C’de PN10 bar’da kullanılabilir.
- Sıcaklıklar anlık olarak 120 °C’ye çıktığında da dayanım gösterir.
- Yerden ısıtma sisteminde kullanılabilir.
- Mobil tesisatta radyatör bağlantısında kullanılır.
- Oksijen bariyeri kaplanabilir ve havadaki oksijenin borudan suya geçmesini önler.
- Dizayn PEX-B Plus Boru, kimyasallara yüksek dayanım gösterir.
- Yoğunluğu 0,956 gr/cm3 olduğundan hafiftir.
- Rekorlar ile alet ihtiyacı olmadan kolay montaj edilir.
- 160 m kangal olduğundan kısa sürede ve fire vermeden döşenebilir.
- Korozyon olmaz.
- Dizayn PEX-B Plus Boru, mineraller ile reaksiyona girip çapı daralmaz.
