GENEL ÖZELLİKLERİ
Sıcak veya soğuk akışkanın ısı transferini engelleyecek özellikte imal edilmiş borulardır. Boru değişik malzeme katmanlarından oluştuğu için kompozit boru sınıfına girmektedir.
Jeotermal borular üç katmanlıdır. İçteki taşıyıcı boru, arada yalıtım malzemesi olarak Poliüretan katman (PUR) ve koruyucu kılıf olarak en dışta Polietilen (PE) borudan oluşmaktadır. Taşıyıcı boru malzemesi kullanım sıcaklıklarına göre farklı olabilmektedir. PolipropilenRandom (PPr) boru 70 °C sıcaklık ve altında, 140 °C ve altında ise Çelik boru kullanılmaktadır. Sunmuş olduğu teknik ve maliyet avantajları sayesinde Camyünü izolasyonlu boruların dezavantajlarını ortadan kaldırmıştır.
ÜRETİM ÖZELLİKLERİ
Ön izolasyonlu borular firma üretim alanında yekpare hale getirilmektedirler. Ana taşıyıcı boru olarak PPr boru ekstrüzyon hatlarında imal edilir. Seri üretim hattına yerleştirilir. Borunun üzerine eksenleme parçaları ve sızıntı sensör telleri yerleştirilir. Eksenleme parçalarının üzerinden PE boru geçirilir. İç taşıyıcı boru ile diş kılıf arasındaki bölgeye PUR basılması için ağızlar kapatılır. Boru ağızları üzerindeki delikten içeriye PUR basılır. PUR, poliol ve izosiyanat denilen iki sıvının karışması ile elde edilir. İki sıvı makine ile karıştırarak dışarı basar. İki ürün reaksiyona girerek kabarmaya baslar ve gözenekli yapısı sayesinde ısıyı iletmez bir yapıya kavuşur. Boru arasına basılmış PUR’un katılaşmasından sonra boru kullanıma hazırdır. PPr yerine Çelik boru kullanılıyor ise dışarıdan temin edilir ve PPr’a uygulanan işlem uygulanarak boru üretilir.
Ürünün fitingleri tesise gerek kalmadan manuel olarak imal edilir. Taşıyıcı boru enjeksiyon veya konfeksiyon metodu ile imal edilerek ürün içerisine yerleştirirler.
ÜSTÜNLÜKLERİ
- Kılıf borunun Polietilen olması ile korozyona yüksek dayanım gösterir.
- Yeraltındaki ve yerüstündeki nem yalıtım malzemesine etki etmez.
- Dış etkilere karsı izolasyon ömrü en az 30 yıldır.
- Uygulanan korona işlemi sayesinde poliüretan kılıf boru ile kimyasal bağ kurduğundan ısıl genleşmede yekpare hareket edilir ve taşıyıcı boru uzamasının izolasyona zarar vermesinin önüne geçilir.
- Yekpare yapı sayesinde toprak sürünme kuvvetleri ile çelik boru uzamasına engel olunur.
- Kullanılan poliüretan EN 253 normuna uygun sertifikaya sahiptir.
- Boru, 140°C sıcaklığındaki akışkan taşınmasına kadar uygulanabilir.
- Ana taşıyıcı boru olarak çelik, PPr, bakır kullanılabilir. Talep edilmesi durumunda boru içi kaplanmış olarak (epoksi gibi) üretim yapılabilir.. Dikişli, dikişsiz çelik tercih edilebilir.
- Taşıyıcı boru döşenmeden önce ısıtılır ve daha sonra toprak dolgusu yapılır ise öngerilmeli sistem elde edilmiş olur. Bu sayede ısıtılan sıcaklık kadar uzama etkisi ortadan kaldırılır. Toplam uzama değerleri düştüğünden kompansatör kullanmaya gerek kalmaz.
- Her türlü izolasyonlu boru ve ek parçaları mevcuttur. (Dirsek, TE, Vana vs.)
- Ek yerlerinde kullanılan kayar kılıf sistemi sayesinde ek yerlerindeki sızdırma ve izolasyonun bozulmasını ortadan kaldırmıştır.
- Ön gerilmeli sistemlerde L,Z,U bentleri kullanılmadığından, bu parçaların döşenmesi için kanal genişletmesine gerek kalmamıştır.
- Ürünün izolasyonu ve kılıf borusu fabrika ortamında yapıldığından şantiye şartları kalite sorunları, montaj süresi uzunluğu söz konusu değildir.
- Yeraltına galeri açılması, askıda taşınması için konstrüksiyon yapılarına ihtiyaç göstermez. Kanalın su dolması ile oluşan sorunlar söz konusu değildir.
- Uluslararası standartlara uygun olarak üretim yapılmaktadır.(EN 253)
- Uluslararası sertifikalara sahiptir. (GEF)
- Bölgesel ısıtma, jeotermal enerji uygulamalarında kojenerasyon sistemlerinde üretilen atık ısının transferinde kullanılmaktadır.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Montaj esnasında boru PUR içerisine yerleştirilmiş kablonun zarar görmemesine dikkat edilmelidir. Kablo uçları birbirine sağlıklı bağlanmalıdır.
Eklem yerlerinde büzülebilen polietilen bantların boşluk kalmayacak şekilde ısıtılması gerekir. Burada kalacak boşluklar PUR’un ıslanarak yapısının bozulmasına neden olur.
İçteki çelik borunun kaynak esnasında çıkaracağı kıvılcımlarından PUR’in etkilenmesini önlemek için araya engelleyici malzeme konulmalıdır.
Stoklaşmalarda PUR’in atmosfere açık kısmi yağmurdan ve nemli ortamdan etkilenmemesi için kapatılmalıdır.
Kanal doldurulurken boruların etrafında boşluk kalmaması için katman sıkıştırma yapılmalıdır. Özellikle boru altının dolgu malzemesi ile dolduğundan emin olunmalıdır. Boru yüzeyinde boşluk kalması ve sıkıştırmanın iyi olmaması durumunda sürtünme kuvvetleri düşük olacak ve boru daha fazla uzayacaktır. Ön gerilmeli sistemlerde kompansatör kullanılmadığından projenin en hassas safhalarından bir tanesini oluşturmaktadır.
Boruların PUR’inin taşıyıcı ve kılıf boruya çok iyi yapışmış olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yapışmamışsa toprak sürtünme kuvvetinin uzamayı önleyici etkisi olmayacaktır.
Üretici firmanın üretim tesisi sadece köpük basma makinesinden ibaret olmamalıdır. Senkronize çalışan ünite olmadığından PUR’ un kabarması esnasında boşluk dışarı atılamadığı takdirde içeride kalacaktır. Bu bölgede izolasyon olmadığı gibi toprak yükü ile çökmeler meydana gelecektir.
SIKÇA SORULAN SORULAR
1 - Kaç Santigrat sıcaklıktaki akışkana kadar kullanılabilir?
140 °C’ye kadar kullanılabilir.
2 - 140 °C üzerindeki sıcaklıklarda kullanılabilir mi?
Bu sıcaklıkların üzerinde tasyünü-PUR kombinasyonu ile kullanılabilmektedir.
3 - Borular buhar taşımada kullanılabilir mi?
Evet, içi çelik olanlar kullanılabilir.
4 - Soğuksu hatlarında kullanılabilir mi?
Ön izolasyonlu borular ısı transferini içten dışarı dışarıdan içeri olmak üzere engeller. Soğuk akışkan taşınmasında da ısı dışarıdan içeri taşınmaktadır. Bu nedenle Chiller’lerde soğutulmuş akışkan da ısınmadan borularımızda taşınabilir.
5 - Bu borularda kompansatör kullanılır mı?
Ön izolasyonlu döşeme tekniği uygulandığında toprak sürtünme kuvvetleri sayesinde içteki boru uzaması absorbe edildiğinden diğer sistemlerdeki borular kadar uzama olmadığından kompansatörlere ihtiyaç kalmaz.
6 - Korona işlemi nedir? Olmasa olmaz mı?
Boru uzamasının absorbe edilmesinde toprak sürtünme kuvvetlerinden de istifade edilmektedir. Bunun olabilmesi için PUR hem çelik hem de PE ile kimyasal reaksiyona girerek bağ yapmalıdır. PUR ile polietilen arasında bağ yapmaya uygun ortam korona işlemi ile sağlanmaktadır. Korona yapılmadığı takdirde mutlaka kompansatör kullanılmalıdır.
7 - Galeri açmaya gerek var mıdır?
Bu borular direkt toprağa gömüldüğünden galeri açmaya gerek yoktur. Açılırsa uzama dikkate alınmalıdır.